Bệnh chân tay miệng – Những gì cần để nhận biết và điều trị sớm cho trẻ

Bệnh chân tay miệng hay còn gọi là bệnh HFMD do virus gây ra. Các triệu chứng bao gồm xuất hiện các ổ loét hoặc vết loét, bên trong hoặc xung quanh miệng và phát ban hoặc mụn nước ở tay, chân hoặc mông. Tuy nó gây ra sự khó chịu và gây đau cho người bệnh nhưng lại không quá nghiêm trọng.

Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh, nhưng trẻ em dưới 10 tuổi rất có thể mắc bệnh. Tuy nhiên, đôi khi nó có thể xảy ra ở thanh thiếu niên và người lớn.

Nguyên nhân nào gây ra bệnh chân tay miệng?

Các loại virus thường gây bệnh tay chân miệng được đặt tên là coxsackievirus a16 và enterovirus 71. Trên thực tế, bạn có thể nghe bác sĩ gọi nó là virus coxsackie. Nó có xu hướng lây lan dễ dàng vào mùa hè và mùa thu.

Con đường ăn uống (miệng) là nguồn lây nhiễm coxsackievirus chính và gây ra bệnh tay chân miệng. Bệnh lây lan qua tiếp xúc giữa người với người bị nhiễm bệnh:

• Dịch tiết từ mũi hoặc dịch tiết từ họng
• Nước bọt
• Chất lỏng từ những vết loét trên cơ thể người bệnh

Nguyên nhân phổ biến nhất là trong môi trường chăm sóc trẻ em (trường mầm non, khu vui chơi trẻ em,…)

• Bệnh tay chân miệng phổ biến nhất ở trẻ em trong môi trường chăm sóc trẻ em vì thường xuyên sinh hoạt chung, và vì trẻ nhỏ thường đưa tay vào miệng.
• Mặc dù dễ lây bệnh tay chân miệng nhất trong tuần đầu tiên của người mắc bệnh, nhưng virus có thể tồn tại trong cơ thể nhiều tuần sau khi các dấu hiệu và triệu chứng không còn nữa. Điều đó có nghĩa là trẻ vẫn có thể lây nhiễm cho người khác.
• Một số người, đặc biệt là người trưởng thành, có thể bị lây nhiễm virus mà không có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của bệnh.
• Bùng phát bệnh phổ biến hơn vào mùa hè và mùa thu ở các vùng khí hậu ôn đới, nhiệt đới gió mùa, dịch bệnh xảy ra quanh năm.

Các triệu chứng có thể gặp phải ở bệnh chân tay miệng là gì?

Bệnh tay chân miệng có thể gây ra tất cả các dấu hiệu và triệu chứng sau đây hoặc chỉ một vài triệu chứng, bao gồm:

• Sốt
• Viêm họng
• Cảm giác mệt mỏi kéo dài
• Các tổn thương như: đau, đỏ, giống như phồng rộp trên lưỡi, nướu và bên trong má
• Phát ban đỏ, không ngứa nhưng đôi khi có phồng rộp, ở lòng bàn tay, lòng bàn chân và đôi khi là mông
• Ăn không ngon/ bỏ bú ở trẻ sơ sinh
• Biếng ăn.
• Tiêu chảy vài lần trong ngày.

Thời gian thông thường từ nhiễm virus ban đầu đến khi bắt đầu có dấu hiệu và triệu chứng của bệnh (thời gian ủ bệnh) là từ ba đến sáu ngày. Sốt thường là dấu hiệu đầu tiên của bệnh tay chân miệng, sau đó là đau họng và đôi khi là kém ăn và khó chịu (đau).

Một hoặc hai ngày sau khi sốt bắt đầu, vết loét đau có thể xuất hiện ở phía trước miệng hoặc cổ họng. Phát ban ở tay, chân và có thể ở mông có thể xảy ra trong vòng một hoặc hai ngày.

Các vết loét phát triển ở phía sau miệng và cổ họng có thể con bị nhiễm một loại bệnh liên quan đến virus herpangina. Các đặc điểm khác biệt của herpangina bao gồm sốt cao đột ngột và trong một số trường hợp, có xảy ra co giật. Các vết loét phát triển trên tay, chân hoặc các bộ phận khác của cơ thể là rất hiếm có.

Biến chứng của bệnh chân tay miệng là gì?

Biến chứng phổ biến nhất của bệnh là mất nước. Có thể gây lở loét ở miệng và cổ họng, khiến việc nuốt trở nên đau đớn và khó khăn. Nếu mất nước nghiêm trọng, có thể cần truyền dịch tĩnh mạch. Bệnh tay chân miệng thường là một bệnh nhẹ. Tuy nhiên, nếu mức độ của bệnh là nghiêm trọng hơn và không được chữa trị kịp thời thì các biến chứng có thể liên quan đến não: viêm màng não, viêm não,…

Bệnh chân tay miệng được điều trị như thế nào?

Bệnh tay chân miệng thông thường sẽ tự khỏi sau 7 đến 10 ngày. Không có cách điều trị cụ thể cho bệnh và chưa có vắc-xin phòng bệnh này. Bạn có thể giảm bớt các triệu chứng của con bằng cách:

• Làm sạch vết phồng rộp trên tay hoặc chân thường xuyên (rửa bằng nước ấm và xà phòng, sau đó lau khô).
• Uống bổ sung nhiều chất lỏng để ngăn ngừa mất nước. Các chất lỏng tốt nhất là các sản phẩm sữa lạnh cho trẻ lớn bà bú mẹ thường xuyên cho trẻ sơ sinh; tuyệt đối tránh cho con uống nước trái cây và đồ uống có ga gây kích ứng miệng vì hàm lượng axit của chúng khiến trẻ bị khó chịu hơn.
• Chăm sóc bệnh nhân tại nhà và sử dụng các loại thuốc hạ sốt, giảm đau. Lưu ý, tuyệt đối không sử dụng thuốc có chứa thành phần Aspirin.
• Bên cạnh đó, bố mẹ cần vệ sinh da cho bé nhằm tránh bội nhiễm vi khuẩn bằng cách: tắm cho trẻ bằng các loại nước có tính sát trùng nhẹ như nước lá chè xanh, lá chân vịt…Sau khi tắm, sử dụng dung dịch Betadin để bôi lên các nốt bỏng nước trên da . Lưu ý cần theo dõi bé thường xuyên để phát hiện sớm và điều trị biến chứng nguy hiểm nếu có.

Phòng ngừa bệnh chân tay miệng như thế nào?

Một số biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh tay chân miệng:

• Rửa tay cẩn thận. Trẻ em và người lớn nên rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, thay tã hoặc tiếp xúc với nước mũi và nước bọt, phân, hoặc chất lỏng phồng rộp ở ổ viêm.
• Tránh tiếp xúc gần. Trẻ em và người lớn nên tránh tiếp xúc với người bệnh như hôn, ôm hoặc chia sẻ dụng cụ ăn uống với những người mắc bệnh tay, chân và miệng. Trẻ em gặp các triệu chứng nên ở nhà để chúng không lây bệnh cho những trẻ khác trong nhà trẻ hoặc trường học.
• Khử trùng khu vực chung. Trước tiên hãy tập thói quen làm sạch các khu vực sinh hoạt chung, dụng cụ đồ dùng chung bằng xà phòng và nước, sau đó bằng dung dịch thuốc tẩy clo và nước pha loãng.
• Dạy vệ sinh tốt. Chỉ cho con bạn cách thực hành vệ sinh tốt và cách giữ sạch sẽ. Giải thích cho chúng tại sao tốt nhất không nên cho ngón tay, bàn tay hoặc bất kỳ đồ vật nào khác vào miện

Bệnh tay chân miệng thường là một bệnh nhẹ chỉ gây ra vài ngày sốt, các dấu hiệu và triệu chứng tương đối nhẹ. Cho con tới bệnh viện ngay nếu vết loét miệng hoặc đau họng khiến con không thể uống được nước/ không thể bú mẹ hoặc các triệu chứng của con đang có nguy cơ nặng hơn.